Actas do I Congreso Internacional de Onomástica Galega "Frei Martín Sarmiento"

A Asociación Galega de Onomástica (AGOn) en 2002, coincidindo coa celebración do Día das Letras Galegas dedicado a Martín Sarmiento, organizou na Universidade de Compostela o I Congreso Internacional de Onomástica Galega “Frei Martín Sarmiento”. As actas recollen diferentes estudos sobre múltiples aspectos que fan referencia á onomástica. No congreso faise unha mención especial ao traballo realizado no Proxecto Toponimia de Galicia, iniciado dous anos antes.

Na programación do congreso establecéronse cinco seccións temáticas: I Toponimia, II Antroponimia, III Os outros nomes, IV Onomástica literaria e V Padre Sarmiento, onomástico. Na terceira sección, baixo o epígrafe de "os outros nomes", pretendeuse chamar a atención sobre un campo pouco traballado pola investigación onomástica galega: o dos nomes propios que denominan, individualizándoas, entidades non humanas, tales como edificios, vehículos (nomeadamente barcos) ou animais, domésticos ou non. Coa sección V, e co título xeral do congreso, os organizadores quixeron sumarse ás homenaxes dedicadas nese ano ao sabio bieito, que foi o iniciador, hai dous séculos e medio, dos estudos de onomástica galega.

Contido

• Conferencia inaugural
  • Sarmiento e a onomástica
    Ramón Lorenzo
• O padre Sarmiento e a onomástica
  • Ayroa, Riazón, Lagosteiras, Oiteiro. Algúns procesos de cambio lingüístico testemuñados en apuntamentos onomásticos de Martín Sarmiento
    Rosario Álvarez
  • O padre Sarmiento e a estirpe galega do poeta lusíada Camões
    Xosé Manuel Dasilva
  • Sarmiento toponomástico. O topónimo Mezquita
    Gonzalo Navaza
• Antroponimia
  • A escolla dos nomes en Galicia a finais do século XX
    Ana Isabel Boullón Agrelo
  • Sobrenomes en documentos betanceiros dos séculos XII-XVI
    Paula Bouzas Rosende
  • Apellidos italianos derivados de topónimos: entre distribución territorial e investigación etimológica, aspectos morfológicos, motivaciones históricas y nuevas propuestas clasificatorias
    Enzo Caffarelli
  • A Descensão de María
    Ivo Castro
  • Sobrenomes na parroquia de Miñotos (Ourol, Lugo)
    Ana Belén Escourido Pernas
  • Os alcumes na antroponimia medieval en Santiago de Compostela (1232-1399)
    Déborah González Martínez
  • Unha cala na onomástica galega rural: os nomes da parroquia de Berdoias do século XVII ó XXI (extracto)
    Xosé María Lema Suárez
  • A antroponimia galaica: addenda et corrigenda
    Servando Lois Silva
    
  • Aproximación ao estudo formal dos alcumes de Leirado (Salvaterra de Miño - Pontevedra) e Vilaverde (Santa María de Quins, Melón - Ourense)
    Anaír Rodríguez e Xosé Manuel Moo
  • Génese e actualidade da antroponímia galego-portuguesa. Alguns dos mais antigos textos escritos em galego-portugués
    António Pereira
  • Patróns fónicos dos nomes de persoa
    Xosé L. Regueira
  • Os nomes de casa da Amil (Moraña)
    Fátima Rodríguez Ruibal
  • Os sobrenomes toponímicos nas Fontes documentais da Universidade de Santiago de Compostela nos séculos XIII e XIV
    Raquel Rodríguez Parada
  • Estudo dos alcumes de catro localidades galegas
    Mª Rosario Soto Arias
  • Cartografía dos apelidos de Galicia: presentación do proxecto
    Xulio Sousa Fernández
  • Os nomes de casa do Buriz
    Fernando Vázquez López
  • O réxime legal da imposición e cambio do nome e dos apelidos
    Luís Villares Naveira
  • Os alcumes nas Encrobas
    Pilar Zapico Barbeito
• Toponimia
  • Aproximación á microtoponimia da beira do mar no Concello e Ribeira
    Monica Martínez Baleirón
  • Topónimos galegos en -ollo de probable orixe prerromana
    Carlos Búa
  • Microtoponimia viaria nos concellos de Ames e Val do Dubra
    Rosa Mª Franco Maside
  • Topónimos medievais en Terra de Nóvoa (Carballeda de Avia)
    Luz Méndez
  • Hábitos de adaptación fonética das vogais medias nos topónimos estranxeiros
    Ramón Novo Folgueira
  • Fenomenoloxía toponímica de Galicia
    Elixio Rivas Quintas
  • Aproximación á toponimia menor de Painceiros
    Vanesa Touriño Touriño
  • Terminoloxía toponímica relativa á arquitectura civil na documentación altomedieval de Galicia
    Xaime Varela Sieiro
  • Achega á toponimia menor da parroquia de Atán (Santo Estevo) (Pantón - Lugo)
    Rut Vázquez González
• Outros nomes
  • Naonimia galega. Denominación dos barcos de pesca rexistrados en Vigo desde 1876
    Isabel Acea Méndez
  • Nomes das vacas en Galicia
    Raquel Aira González
  • Algunhas notas referentes ó nome galego estándar das constelacións
    Xoaquín Evaristo Cambados Márquez
  • Reflexións verbo da naonimia de Galicia
    Xesús Ferro Ruibal
  • Os nomes das vacas na comarca da Ulloa
    Marta González Louzao
  • Os nomes das vacas en Santo Estevo
    Ma Carme Pazos Balado
• Onomástica literaria
  • Samain versus Halloween, cultura e mercancías: nomes na tradución de Harry Potter
    Marilar Aleixandre
  • A autorrepresentación onomástica na obra de Álvaro Cunqueiro
    María Xesús Nogueira Pereira
  • A toponimia na fraseoloxía galega
    Ma Carmen Paz Roca
  • Os irmáns Corazón de León: nomes propios adaptados ou manipulados. Hibridación onomástica
    Liliana Valado Fernández
  • Dígocho Xan, Enténdemo Pedro. Os antropónimos na fraseoloxía galega
    Patricia Buján Otero
• Miscelánea
  • La onomástica en Asturies: situación actual y perspectivas
    Ana Ma Cano González
  • Antroponímia e toponímia. Sobre alguns autores de referência e desideratas
    Dieter Kremer
  • L’ús social dels exònims
    Josep Moran i Ocerinjauregui
  • Normalització i oficialització de la toponímia
    Joan Anton Rabella
• Proxecto Toponimia de Galicia
  • Proxecto Toponimia de Galicia
    Fernando García Pazos e Xermán García Cancela
  • Metodoloxía da enquisa toponímica: materiais e procedementos
    Xosé R. López Boullón, Óscar Castro Castedo, Vicente Feijoo Ares e Marta López Macías
• Proxecto Toponimia de Galicia: actuación no territorio
  • Toponimia en Santiago de Compostela, un núcleo urbano no mundo rural
    Xosé R. López Boullón
  • A toponimia nas montañas do sueste ourensán
    Vicente Feijoo Ares
  • Proxecto de toponimia no sueste ourensán
    Marta López Macías
  • A toponimia na Terra Chá lucense no Concello de Guitiriz
    Fernando Vázquez López
  • A toponimia na comarca de Sarria
    Óscar Castro Castedo
  • Xestión da base de datos do Proxecto Toponimia de Galicia
    Rut Vázquez González, Xosé M. Otero, Fernando García Pazos
  • Criterios da Comisión de Toponimia
• Conferencia de clausura
  • Griegos, romanos y «bárbaros» en la toponimia paleohispánica
    Jürgen Untermann